समुन्द्रमुनि फैलिएको इन्टरनेट तार वा केबलको ठूलो सञ्जाल छ, जसले सारा संसारलाई जोडेको छ । यी नाजुक फाइबर अप्टिक केबलहरूले विश्वको इन्टरनेट डाटाको ९५ प्रतिशत बोक्छन्, जसले सरकार, संस्थाहरू र अर्बौं मानिसहरूलाई जानकारी दिन्छ । अत्यधिक महत्वका भए पनि यी तारहरू उचित रूपमा सुरक्षित नभएकाले दुर्घटनावश जतिबेला पनि यिनमा क्षति पुग्न सक्छ ।

ती तारहरूलाई जानाजानी तोड्ने कार्यहरू भएका छन्, जुन राजनीतिक तनावसँग सम्बन्धित छ । गत वर्ष चीन र रुसले बाल्टिक सागरमा यी केबलहरूलाई निशाना बनाएको आरोप लागेको थियो । यी दुर्घटना मात्र थिए वा तिनीहरूले अस्पष्ट युद्धको नयाँ युगको सुरुवातको संकेत गरे ? आक्रमणहरू बाहेक, यी नाजुक तारहरू प्रत्येक वर्ष धेरैचोटि क्षतिग्रस्त हुन्छन् । जसरी आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स वा एआई विकास भइरहेको छ ।

डिजिटल र इन्टरनेट प्रविधिको माग बढ्दै गएको छ र यसमा लगानी पनि बढिरहेको छ । सन् १८५० को दशकमा अमेरिका र बेलायतको बीचमा एट्लान्टिक महासागरमा तामाको तार बिछ्याइएको थियो । १८६८ मा यस टेलिग्रामले पठाएका केही सार्वजनिक सन्देशमध्ये एक बेलायतको महारानी भिक्टोरियाबाट राष्ट्रपति जेम्स बुकाननलाई बधाई सन्देश थियो, जुन एक सय शब्दभन्दा कम थियो, तर प्रसारण गर्न सोह्र घण्टा लाग्यो ।

अब कल्पना गर्नुहोस् कि सूचना प्रणालीमा त्यसबेलादेखि आजसम्म कति परिवर्तन भएको छ । आज, समुन्द्रमा बिछ्याइएको फाइबर अप्टिक केबलहरूले विश्वभर प्रति सेकेन्ड ६० करोड घण्टा एचडी भिडियो बराबर डाटा पठाउने क्षमता छ । यो क्षमता हरेक तीन वर्षमा दोब्बर हुने अनुमान छ । तर प्रश्न उठ्छ, समुन्द्रमा बिछ्याइएका फाइबर अप्टिक तार वा केबुलहरू के हुन् ? यी कत्तिको सुरक्षित छन् ?

टेलिजियोग्राफी नामक कम्पनीका अनुसन्धान विश्लेषक लेन बर्डेटका अनुसार यो कम्पनीले समुन्द्रमा बिछ्याइएको फाइबर अप्टिकले केबलको नक्सा बनाउँछ । लेन बर्डेटले भने कि किनारको नजिक रहेका केबलहरूमा बलियो ढाल हुन्छ, जबकि समुद्रको गहिराइमा रहेका केबलहरूमा त्यस्तो ढाल हुँदैन । यो वास्तवमा अप्टिकल फाइबरको बन्डलजस्तै हो । यसको भित्र मानव खोपडीजस्तै छवटा खोपडी छन् ।

यी व्यक्तिहरूले काँचको तारबाट डाटा पठाउँछन् । यी आधुनिक केबलहरू उन्नाइसौँ शताब्दीका केबलहरू भन्दा पूर्णतया फरक छन्, तर तिनीहरूलाई समुद्रमा बिछ्याउने तरिका अझै पनि उस्तै छ । लेन बर्डेटले भने, ‘यी केबलहरू आधुनिक इन्जिनियरिङ प्रविधिबाट बनाइएका छन्, तर समुद्रमा बिछ्याउने विधि एकदमै सरल छ । तिनीहरूलाई सावधानीपूर्वक डुगाबाट समुन्द्रमा फ्याँकिन्छ र बिस्तारै समुन्द्रको तलामा राख्दा तानेर तोकिएको दिशामा लगिन्छ ।’