सूचनाको शक्ति - The Power Of Information

        

दैवी प्रकोपको सकस

सुदूरपश्चिम र कर्णालीबासीको पीडा, ‘बाहिर हिउँ, भित्र भूकम्प’

‘बाहिर जाउ हिउँ पर्दैछ । भित्र जाउँ भूकम्प आएको छ । म अब कता जाउ ?’ सुदूरपश्चिमका पर्यटन व्यवसायी दीपक खड्काले फेसबुकमा विपद्को व्यथा पोख्दै लेखे, ‘खप्तड आसपासका जनताका पीडा यस्तै छन् ।’

सुदूरपश्चिमका पर्यटन व्यवसायी दीपक खड्का मंगलबार बिहानैको हिमपातले खुशी भएका थिए । माघ महिनामा बल्ल बल्ल परेको हिमपातले सुदूरपश्चिमको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य पाटन सेताम्मे बनेका थिए । जुन फोटो उनले सामाजिक सञ्जालमा राखेर आन्तरिक पर्यटकलाई खप्तड घुम्न निम्ता गरेका थिए ।

हिमपातले पाटन सेताम्मे बन्दा आन्तरिक पर्यटक भरिने उनको अनुमान थियो । खप्तडमै होमस्टे सञ्चालन गरेर बसिरहेका पर्यटन व्यवसायी खड्कालाई मन खुशी भए पनि चिसोले होमस्टे बाहिर निस्किन मुस्किल थियो । तर दिउँसोसम्म हिउँ झन् बाक्लो पर्ने अनुमान गरेका बेला भूकम्प आइदियो ।

बाजुरा केन्द्रबिन्दु भएर गएको ५ दशमलव ९ म्याग्निच्युडको शक्तिशाली भूकम्पले खड्कालाई हठात घरभित्रबाट बाहिर हुत्यायो । बाहिर हिउँ परेका बेला कठ्यांग्रिने चिसो छ । भूकम्प आएपछि घरभित्र बस्ने अवस्था थिएन । हिउँ परेका बेला शक्तिशाली भूकम्प आएपछि कर्णाली र सुदूरपश्चिमका धेरै मानिस घरबाहिर निस्किएका छैनन्, यही पीडा सामाजिक सञ्जालमा पोख्न बाध्य भएका छन् ।

‘बाहिर जाउ हिउँ पर्दैछ । भित्र जाउँ भूकम्प आएको छ । म अब कता जाउ ?’ खप्तडबाटै व्यवसायी खड्काले फेसबुकमा विपद्को व्यथा पोख्दै लेखे, ‘खप्तड आसपासका जनताका पीडा यस्तै छन् ।’ मंगलबार बिहानैदेखि कर्णाली र सुदूरपश्चिमका धेरै जिल्लामा वर्षा र हिमपात भइरहेको छ । माघको कठ्यांग्रिदो चिसोमा वर्षा र हिमपातसँगै विपद् बनेर भूकम्प आएप्छि कर्णाली र सुदूरश्चिमबासीलाई दोहोरो पीडा भएको छ ।

भूकम्पले बाजुरामा कम्तीमा आधा दर्जन घर भत्केका छन् । वर्षा र हिमपातसँगै भूकम्प आएपछि मोबाइल फोन नेटवर्कमा समस्या आएको छ । जसकारण क्षतिको विवरण संकलन गर्न समस्या थपिएको छ । भूकम्पको धक्का दिल्लीसम्म पुगेको छ भने नेपालमा लुम्बिनी प्रदेशका केही जिल्लामा पनि महसुस भएको छ । दिल्ली र दाङसम्म पुगेको भूकम्पको धक्काले कर्णाली र सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्लाका स्थानीयलाई ठूलो मार परेको छ ।

हिउँदे वर्षा र हिमपातले घरभित्रै कठ्यांग्रिएर बस्नुपरेका बेला भूकम्पले घर नै भत्काइ दिएपछि झन् ठूलो मार परेको छ । सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताले भूकम्पको धक्का र सञ्चारमाध्यमले क्षतिको विवरण कभरेज गरे पनि गाउँघरबाट कर्णाली र सुदूरपश्चिमबासीका पीडा भने पोखिनै बाँकी छन् । धेरैजसो पुरुषहरू रोजगारीका लागि भारत र खाडीलगायतका देश पुगेका छन् ।

घरमा रहेका महिला तथा बालबालिकालाई हिउँदे वर्षा, हिमपात र भूकम्पले कल्पना नै गर्न नसकिने दुःख दिन्छ । भूकम्पले कर्णाली र सुदुरपश्चिमका हिमाली तथा पहाडी जिल्लाका धेरै घर हल्लिएका छन् । केही घर फेरि बस्न नमिल्ने गरि भत्किएका छन् । यस्तो चिसो र विपद्को बेला छिमेकी पनि हैसियत हेरेर सहयोगी बन्छन् । अन्यथा धेरैले केवल पीडामा पैँसाको अभाव झेल्छन् ।

बाढी, पहिरो, वर्षा, हिमपातदेखि भूकम्पसम्मको विपद् आउँदा पनि प्रदेश र स्थानीय सरकार गरिबका लागि छ भन्ने मात्रै हुन्छ । चाहिएको बेला उनीहरूसम्म न राहत पुग्छ, न त सरकार सहयोगी हुने गरि पीडामा लगाउने मल्हम नै । भूकम्पले मानवीय क्षति भएको समाचार आइपुगेको छैन । त्यसले अर्को पीडा दिने गरेको छ । स्थानीय सरकार र प्रदेश सरकार विपद्को बेला पहुँचको आधारमा मात्रै सहयोगी बन्छ ।

अन्यथा जस्तोसूकै दुःख आइपरेपनि त्यसको सामना आफैँले गर्नुपर्छ । त्यसमाथि प्राकृतिक विपद् र विपत्तिमा त सरकार मात्रै होइन, कर्णाली र सुदूरपश्चिमका निम्न वर्गीय मानिसहरूको आफन्त पनि रमिते बनिदिन्छन् । त्यसैले गर्दा उनीहरूलाई नजिकको सिंहदरबारको पनि भर लाग्दैन । जति उनीहरूलाई आफ्नै भाग्यको भरोसा लाग्छ । तर विपद्ले भने गरिबको मात्रै भाग्य हेर्दैन् ।

प्रकाशित मिति : ११ माघ २०७९, बुधबार १५:५२