के प्याजको रसले साँच्चै कपाल झर्न रोक्छ ?
पछिल्लो समय कपाल झर्ने रोकथाम र कपालको स्वास्थ्यका लागि प्याजको रस निकै चर्चित भएको छ ।
सेलिब्रेटीहरू, सामाजिक सञ्जाल प्रभावकारीहरू, भ्लगरहरूको प्रचारका कारण घर–घरमा कपालका लागि प्याजको जुसको प्रयोग बढ्दै गएको छ ।
वास्तवमा, प्याजको रसमा सल्फर प्रशस्त हुन्छ । सल्फरले टाउकोको रक्तसञ्चार सुधार गर्छ । यसले नयाँ कपाल बढ्न मद्दत गर्छ र कपाल बाक्लो बनाउँछ ।
सल्फर बाहेक प्याजमा फोलिक एसिड, भिटामिन सी, पोटासियम र प्रोटिन जस्ता तत्वहरू पाइन्छ जुन कपालको लागि धेरै राम्रो हुन्छ ।
कपालको हेरचाहमा प्याज प्रयोग गर्ने चलन पनि यसको व्यापक लोकप्रियता र हरेक घरमा सजिलै पाइने तथ्यका कारण बढ्दै गएको छ ।
तर के प्याजको रसले कपालको सबै समस्यालाई हटाउन सक्छ, यही प्रश्नको जवाफ यहाँ दिने प्रयास गरिएको छ ।
भारतका कन्सल्टेन्ट छाला विशेषज्ञ डा मानसी शिरोलीकर भन्छिन्, ‘कपाल केराटिन (एक प्रकारको प्रोटिन) बाट बनेको हुन्छ जसमा सल्फर पाइन्छ ।
प्याजको रसमा सल्फर भरिएको हुन्छ । जब यो कपाल र टाउकोमा प्रवेश गर्छ, यसले कपाललाई बलियो र बाक्लो बनाउन थप सल्फर प्रदान गर्दछ । सल्फरले कपाल झर्न रोक्छ र कपालको वृद्धि बढाउन मद्दत गर्छ ।
त्यस्तै अर्का छाला रोग विशेषज्ञ डा आञ्चल पन्थ भन्छिन्, ‘प्याजमा एन्टिअक्सिडेन्ट र सल्फरको मात्रा बढी भएकाले कपालको विकासका लागि धेरै राम्रो हुन्छ भन्ने कुरामा कुनै शंका छैन ।’
डा पन्थले थपे, ‘प्याजको रसले कपाललाई राम्रो बनाउन सक्छ भन्ने दाबी धेरै लेखमा भइसकेको छ । एलोपेसिया एरियाटाका केसहरूमा पनि फाइदाजनक हुन्छ ।
एलोपेसिया क्षेत्र एक स्वतः प्रतिरक्षा अवस्था हो जसमा केही फोलिकल्सले कपाल फोलिकल्सलाई क्षति पुर्याउँछ । यदि यस्तो भयो भने, टाउकोमा गोलो दागहरू बन्छन् र कपाल बढ्न सक्दैन । यो धेरै नराम्रो देखिन्छ ।
एन्ड्रोजेनेटिक एलोपेसिया कपाल झर्ने वा पातलो हुने सबैभन्दा सामान्य कारण हो । एलोपेसिया एरियाटा र एन्ड्रोजेनेटिक एलोपेसियामा प्याजको रसको प्रभावकारितामा कुनै वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध छैन ।
डा.मानसी शिरोलीकरका अनुसार कपालको पुनरुत्थानका लागि प्याजको रसको प्रयोगबारे खासै अनुसन्धान भएको छैन । एक सानो अध्ययनले दिनको दुई पटक टाउकोमा प्याजको रस लगाउनाले कतिपयको कपाल बढ्नमा मद्दत पुग्ने देखाएको छ ।
अर्को अध्ययनमा, हामीले फेला पारेका छौं कि लगभग ठद्ध प्रतिशत सहभागीहरूले चार हप्ताभित्र केही कपाल पुनः वृद्धि गरेका थिए, जबकि लगभग डठ प्रतिशतले केही हप्ताभित्र कपाल पुनः वृद्धि भएको थिएन । सबै सहभागीहरूलाई एलोपेसिया एरियाटा थियो ।
कपाल झर्ने समस्या सामान्यतया टेलोजन एफ्लुभियम वा एन्ड्रोजेनेटिक एलोपेसियाको कारणले हुन्छ । तर यस प्रकारको कपाल झर्ने समस्यामा प्याज कत्तिको प्रभावकारी हुन्छ भन्ने विषयमा कुनै अनुसन्धान भएको छैन ।
यो हप्ता डा पन्थले शरीरको घाउ निको पार्ने प्याजको रसमा थप अनुसन्धान गरेका छन् । प्याजको रस कुनै पनि सानो वा ठुलो घाउमा दुई हप्ता भित्रमा लगाउनाले घाउ निको हुन्छ र घाउ छिट्टै निको हुन्छ ।
यसबारे उनी भन्छिन्, ‘विज्ञसँग परामर्श नगरी कसैलाई पनि प्रयोग गर्न सल्लाह दिँदिनँ । दुर्भाग्यवश, मैले प्याजको रस लगाएपछि चिलाउने देखि डर्मेटाइटिस (रातोपन, टाउको सुन्निने) र कडा कपाल झर्ने समस्याहरू अनुभव गरेका धेरै बिरामीहरू पनि देखेको छु ।
डा पन्थले थपे, ‘प्याजको रसले नै तपाईको छाला र आँखालाई हानि पुर्याउँछ । पहिले नै समस्याबाट ग्रसित भएका व्यक्तिहरूको छालामा प्याजको रस लगाउनाले थप समस्या निम्त्याउन सक्छ । तर, प्याजको जुस प्रयोग गर्न चाहनुहुन्छ भने एकपटक विज्ञको सल्लाह लिनुहोस् ।
सत्यपाटी संवाददाता । काठमाडौं