मुख र दाँत स्वस्थ राख्न खानुस् यस्ता खानेकुरा
मौखिक र दन्त स्वास्थ्य समग्र शरीर स्वास्थ्यको एक आवश्यक पक्ष हो । स्वस्थ दाँत र गिजाको रखरखावले दाँत किरा, गिजाको रोग र अन्य दाँत समस्याहरू रोक्न मद्दत गर्दछ ।
दाँत र मुखको स्वास्थ्य कायम राख्न ब्रस र फ्लसिङ जति आवश्यक छ, त्यसमा स्वस्थ आहारले पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यस लेखमा मौखिक स्वास्थ्यमा आहारको भूमिका र दाँतलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्ने केही खानेकुराहरूबारे छलफल गरिएको छ ।
हामीले खाने खानेकुरा र पेय पदार्थहरूले हाम्रो मुखको स्वास्थ्यमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पार्छ । चिनी र कार्बोहाइड्रेटयुक्त खानाले दाँत क्षय र अन्य दाँत समस्याहरूको जोखिम बढाउन सक्छ ।
जब दाँतमा चिनी र स्टार्च छोडिन्छ, मुखमा ब्याक्टेरियाले तिनीहरूलाई खाना दिन्छ र एसिड उत्पादन गर्न सक्छ, जसले दाँतको इनामेललाई भंग गर्न र क्षय गर्न सक्छ । र, प्वाल बनाउन सक्छ ।
चिनी र स्टार्चयुक्त खानेकुराबाहेक अम्लीय खानेकुरा र पेय पदार्थ पनि मुख स्वास्थ्यका लागि हानिकारक हुन्छन् । यसले दाँतको इनामेललाई कमजोर बनाउन सक्छ ।
साधारण अम्लीय खानेकुरा र पेय पदार्थहरूमा सिट्रस फल, टमाटर, बीट, अमिलो र कार्बोनेटेड पेयहरू समावेश छन् । अर्कोतर्फ, पोषक तत्वयुक्त आहारले दाँतलाई स्वस्थ राख्न र दाँत सम्बन्धी समस्याबाट बच्न मद्दत गर्छ ।
क्याल्सियम, फस्फोरस र भिटामिन डी उच्च हुने खानाले दाँत र हड्डीलाई बलियो बनाउन मद्दत गर्छ । फाइबरयुक्त खानेकुरा मुखको स्वास्थ्यका लागि पनि फाइदाजनक हुन्छ । किनभने यसले र्याल उत्पादनमा मद्दत गर्छ र दाँतबाट खानाका कण वा टुक्राहरू हटाउन मद्दत गर्छ ।
दुग्धजन्य पदार्थ – दूध, चीज र दही क्याल्सियमका उत्कृष्ट स्रोत हुन्, जुन बलियो दाँत र हड्डीका लागि आवश्यक हुन्छ । क्याल्सियमले दाँतको इनामेललाई बलियो बनाउन मद्दत गर्छ । र, यसले मुखमा एसिडलाई बेअसर गर्न सक्छ, जसले दाँतको क्षयलाई रोक्न मद्दत गर्दछ ।
पातदार सागहरू – पातदार सागहरू जस्तै पालक, पालक, तोरीको साग, चरड र कालोमा क्याल्सियम र भिटामिन के सहित भिटामिन र खनिजहरू प्रशस्त हुन्छन् । भिटामिन के ले हड्डीको घनत्व सुधार गर्न मद्दत गर्दछ । जबकि क्याल्सियमले दाँत र हड्डी बलियो बनाउन मद्दत गर्छ ।
नट – बदाम र काजूजस्ता नटहरूमा क्याल्सियम र फस्फोरस उच्च हुन्छ, जसले दाँत र हड्डीलाई बलियो बनाउन मद्दत गर्दछ । नटमा प्रोटिन पनि प्रशस्त हुन्छ । यसले मुखको तन्तुहरू मर्मत गर्न मद्दत गर्दछ ।
स्याउ – स्याउमा प्रशस्त मात्रामा फाइबर हुन्छ । यसले लार उत्पादन बढाउन मद्दत गर्छ । लारले खानाको कणहरू हटाउन र मुखमा एसिडलाई बेअसर गर्न मद्दत गर्छ । स्याउको सेवनले दाँत र गिजालाई स्क्रब गर्न, फोहोर हटाउन र स्वस्थ गिजालाई बढावा दिन पनि मद्दत गर्छ ।
गाजर – गाजरमा प्रशस्त मात्रामा फाइबर हुन्छ र यसले लारको उत्पादन बढाउन पनि मद्दत गर्छ । यसले खानाका कणहरू हटाउन र मुखमा एसिडलाई बेअसर गर्न मद्दत गर्छ । गाजर भिटामिन ए को पनि राम्रो स्रोत हो, जसले दाँतको इनामेललाई बलियो बनाउन मद्दत गर्छ ।
ग्रीन टी – यसमा क्याटेचिन नामक पदार्थ हुन्छ, जसले मुखमा सूजन कम गर्न र ब्याक्टेरियाको वृद्धिलाई रोक्न मद्दत गर्छ । ग्रीन टी पिउनाले गिजाको रोग र सासको दुर्गन्ध कम गर्न पनि मद्दत गर्दछ ।
पानी – मुखको स्वास्थ्यका लागि पानी आवश्यक छ । किनभने यसले खानाका कणहरू हटाउन र मुखलाई हाइड्रेटेड राख्न मद्दत गर्छ । पानी पिउनाले मुखमा एसिडलाई बेअसर गर्न र दाँत किराको जोखिम कम गर्न मद्दत गर्छ ।
अन्तमा, स्वस्थ दाँत र गिजा शरीरको समग्र स्वास्थ्यको लागि आवश्यक छ । मुख र दाँतको स्वास्थ्य कायम राख्न स्वस्थ आहारले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ ।
क्याल्सियम, फस्फोरस र भिटामिन डी पाइने खानेकुराले दाँत र हड्डी बलियो बनाउन मद्दत गर्छ । उच्च फाइबरयुक्त खानेकुराले र्याल उत्पादन बढाउन र दाँतबाट खाद्य कणहरू हटाउन मद्दत गर्दछ ।
यी खानेकुराहरू आफ्नो आहारमा समावेश गर्नुपर्छ । चिनी र अम्लीय खानेकुरा र पेय पदार्थहरूलाई सीमित वा बेवास्ता गरेर, तपाईंले आफ्नो दाँतलाई स्वस्थ राख्न सक्नुहुन्छ र पिरियडोन्टल रोगको जोखिम कम गर्न सक्नुहुन्छ ।
सत्यपाटी संवाददाता । काठमाडौं