नेपालमा यौनका विषयमा खुलेर कुरा गरिंदैन । यौनका बारेमा जति चर्चा गरिन्छ, वा त्यसलाई असाध्यै जटिल वनाईन्छ, या अति नै हलुका । फलस्वरूप यो कतिपयका लागि चर्चा गर्न अयोग्य विषय भएको छ भने धेरैका लागि अतिरञ्जनको विषय । फ्रायडले धेरै अघि मानिसका सबैजसो क्रिया यौनमा आधारित हुन्छ भन्ने ब्याख्या गरिसक्दा पनि फ्रायड पढेका नेपाली बौद्धिक वर्गले पनि यसलाई स्वीकार्न सकेका छैनन् ।

यो गम्भीर विषयमा मनोविज्ञ करुणा कुँवर भने प्रष्ट छिन् । १२ वर्षदेखि मनोविज्ञान त्यसमा पनि पारिवारिक तनावका विषयमा अध्ययन–अनुसन्धान गरिरहेकी करुणा नेपालीको यौन मनोविज्ञान जटिलतातर्फ उन्मुख हुँदै गएको स्वीकार गर्छिन् । नेपालीहरूको यौन व्यवहार एवम् त्यसले सिर्जना गरिरहेको तनावले धेरै युगल जोडीहरूको वैवाहिक सम्बन्ध टुट्दै गएको उनको अनुसन्धानले देखाएको छ । जर्मन मनोवैज्ञानिक दोरोभि वेनरकी खास शिष्या करुणा कुँवरसँग नेपालीहरूको यौन मनोविज्ञानका विषयमा गरिएको कुरा :

तपाईलाई फेमिली थेरापिष्ट भन्दा रहेछन्, मनोविज्ञानभित्र फेमिली थेरापी कहाँ पर्दोरहेछ ?

मनोविज्ञान बृहत विषय हो । संसारमा भएका सबै परिवर्तन मानव मनोविज्ञानद्वरा सम्भव भएको हो भन्दा फरक पर्दैन । त्यही मानवको एउटा महत्त्वर्ण पाटो उसको परिवार हो । एउटा मानिसको मनोविज्ञानले परिवारमा कसरी समस्या आउँछ र त्यसलाई कसरी समाधान गर्ने भन्ने विषय फेमिली थेरापी अन्तर्गत पर्दछ । अर्थात् तपाईको परिवारका सदस्यमा कुनै समस्या छ भने त्यो समस्याको समाधान फेमिली थेरापिस्टले गर्न सक्दछ ।

तपाईसँग उपचारका लागि धेरै जोडी आउने गरेको थाहा पाएँ, जोडीका मुख्य समस्याहरु के के रहेछन् ?

पुरुष होस् या महिला, सुरुमा उँहाहरू आफ्नो पार्टनरको फलानो स्वभाव ठीक छैन, चिलानो व्यवहार ठीक गर्देनन् भनेर समस्या लिएर आउँछन् । कुरा गर्दे जाँदा मुल कुरा सेक्समा गएर अड्किन्छ । अर्थात् कुनै पनि युगल जोडीमा केही समस्या छ भने कुनै न कुनै रूपमा त्यो समस्याको जड सेक्स सम्बन्धी उनीहरूको धारण र ब्यबहारमा प्रकट हुने गरेको मेले पाएँ ।

सेक्सकै कारण समस्या आएको जोडी कति पाउनुभयो ? प्रतिशतमा भन्न सकिन्छ ?

९९ प्रतिशत । कुनै जोडी प्रारम्भदेखि नै खुसी छैनन्, वास्तवमै उनीहरूको विवाह इच्छा विपरीत भएको थियो भने बेग्लै कुरा हो, नत्र पछि यूगल जोडीमा जति समस्या आउँछन् त्यमा कुनै न कुनै रुपमा यौन जोडिएकै हुन्छ । विश्वस्तरका अध्ययनले पनि यही भन्छ । मेरो प्रक्टिसमा पनि यही पाएकी छु ।

केही उदाहरण दिन सकिन्छ ?

धेरै जोडी विवाहको ५–७ वर्षपछि म कहाँ समस्या लिएर आउँछन् । त्यो बेला उनीहरूको सम्बन्ध लगभग टुटिसकेको हुन्छ । एक अर्कामा दोषारोपण गर्दा उनीहरू घर ढिला आउने, रक्सी खाने, समय नदिने अथवा श्रीमतीले किचकिच गर्ने, अनावश्यक खर्च गर्ने भनेर दोष लगाउने गर्दछन् । तर, विवाहको पहिलो वर्ष त्यही व्यवहार किन नराम्रो लागेन ? भनेर प्रश्न गरो भने उनीहरू मौन रहन्छन् ।

पहिलो वर्ष उनीहरूलाई त्यही व्यवहार नराम्रो लाग्दैन, कारण उनीहरूको यौन सम्बन्ध त्यसबेला अहिलेको तुलनामा धेर्रै राम्रो हुन्छ । त्यो बेला एक अर्कालाई समय दिएका हुन्छन्, उनीहरूको रूप र व्यक्तित्वको बखान भएको हुन्छ । जसै विवाह पुरानो हुँदै जान्छ, ती क्रियाकलापमा कमी आउँछन्, अनि सम्बन्ध बिग्रन थाल्छ ।

नेपालीको यौन कृयाकलाप कसरी हुँदोरहेछ, समस्या के पाउनुभयो ?

सामान्यतया नेपालीलाई सेक्स गर्न आउँदैन । सेक्स भन्ने वित्तिकै नेपालीको मनमा पुरुष लिङ्ग महिलाको योनीमा प्रवेश गर्ने भन्ने कुरामा मात्र फोकस हुन्छ । जबकि यौनमा त्यो अन्तिम कुरा हो । त्यसअघि धेरै भन्ने कुरा, व्यवहार गर्नै कुरा, आकर्षण गर्ने कुरा यौनभित्र पर्दछन् । त्यसबारे धेरैले ध्यानै दिँदैनन् ।

मुख्य कुरा सेक्समा पुरुष हाबी हुने गरेका छन् । अनि महिलाले पनि पुरुषका लागि आफूले सेक्रिफाइस गरेको ठान्दछन् । समस्या त्यहींबाट सुरु हुन्छ । वास्तवमा सेक्स कस्का लागि, केका लागि भन्ने कुरामा हामी प्रस्ट छैनौं ।

नेपाली महिलाहरू सेक्समा रमाउँन नसक्नुको कारण के पाउनुभयो ?

उनीहरूलाई सानैदेखि कुनै न कुनै रूपमा सेक्स खराब कुरा हो भनेर सिकाइएको हुन्छ । विवाहअघि सेक्स गर्न हुँदैन, परपुरुषसँगको सम्बन्ध पाप हो, पुरुषहरूको काम नै महिलालाई भोग्ने हो भन्ने जस्ता कुरा सुन्दा–सुन्दा सेक्स मेरो पनि आवश्यकता हो, त्यसमा मेरो पनि सक्रिय सहभागिता हुनुपर्छ भन्ने कुरा नै ओझेलमा पर्छ ।

पढेलेखेका महिलाहरूलाई सेक्सको बारेमा धेरै ज्ञान छ भन्ने लाग्न सक्छ, तर अचेतन मनमा गढेका यस्ता कुराले उनीहरू खुलेर रमाइलो गर्न सक्दैनन् । तपाईले कतिपय महिलाहरू सेक्सको बेला नाङ्गै हुन सक्दैनन् । बत्ति बालेर सेक्स गर्न मानदैनन् भन्ने सुन्नु भएको होला । यसको मूल कारण नै उनीहरूमा भएको सेक्सप्रतिको बितृष्णा हो । जबकि नाङ्गो हुनु सेक्सका लागि अनिवार्य जस्तै हो ।

नेपालका शहरी क्षेत्रमा महिला–पुरुष सेक्समा उदार हुँदैन, यससँगै सेक्समा विभिन्न प्रयोग भएको सुन्न पाइन्छ, यसलाई कसरी लिनुभएको छ ?

शहरमा सेक्स टोयका सामान विक्री हुन थालेका छन् । प्रारम्भमा मलाई पनि सेक्स टोयमा युवा वर्गमात्र जान्छन् भन्ने लागेको थियो । तर, एकसाताको अध्ययनमा के पाइयो भने सेक्स सपमा सबै वर्गका मानिस जाने रहेछन् । यसले सेक्समा मानिस उदार हुँदै गएको देखिन्छ । यद्यपि कस्तो सेक्स वा नराम्रो भन्ने कुरा दुई जना वीचको यौन व्यवहारले छुट्याउने कुरा हो । यौन क्रियाकलापका बेला दुबैजना पूर्ण सन्तुष्ट छन् भने त्यो क्रियाकलाप अरुका लागि अप्राकृतिक भए पनि राम्रो, सन्तुष्ट छैनन् भने हामीले भनेको प्राकृतिक पनि नराम्रो ।

अहिले गुदा मैथुन मुख मैथुनको कुरा पनि धेरै हुन थालेका छन्, तपाइँको अध्ययनले के पाउनु भयो ?

विदेशमा विशेष गरी शिक्षित जोडीहरू सेक्समा समान सहभागिता खोज्छन् । कुनै पुरुषलाई मुख मैथुन रमाईलो लाग्छ भने त्यहाँ महिलाले पनि आफुलाई त्यही रूपमा आप्mनो सन्तुष्टीको आधार खोज्छिन् । यहि कारण महिलाहरू पनि त्यती नै रमाईलो मान्छन् । नेपालमा भने महिलाहरू आफ्नो सन्तुष्टिको अधिकारबारे त्यती सचेत छैनन् ।

आफ्नो पार्टनरले मुख मैथुन वा गुद मैथुनको बारेमा कुरा गरो भने आफु जर्वजस्तीमा परेको अनुभव गर्छन् । त्यसमाथि उनीहरूको मनमा सेक्स भन्नेवित्तिकै पुरुष लिङ्ग महिला योनीमा जाने कुरा मात्रै मनमा गढेको छ । सेक्समा मन नमिल्नु वा सेक्सप्रति दुवैको एकनासको शिक्षा नहुनु नै समस्याको कारण हो ।

किशोरीहरूमा हिस्टोरीया भन्ने एक किसिमको परम्परागत रोग देखिन्छ, यसको कारण यौन असन्तुष्टि भन्ने गरिएको छ, खासमा यो के हो ?

किशोरावस्थामा अचानक बेहोश हुने वा अन्य क्रियाकलाप देखाउने रोग भएकोले हिस्टोरीयालाई यौनसँग जोडिएको हो । वास्तवमा यो यौनसँग सम्बन्धित हुन पनि सक्छ, नहुन पनि सक्छ । आजभोली यसलाई ‘कन्भर्जन डिसअर्डर’ भनिन्छ ।

पहिलो हिस्टोरीया भएका युवतीलाई विवाह गरिदिँदा यो रोग हराएको पाइयो । कुनै रोग विवाहपछि निको भएको देखेपछि यो यौन असन्तुष्टिसँग सम्बन्धित हो भन्ने व्याख्या गरियो । आजभोली यौन असन्तुष्टि मात्रै यसको कारण मानिएको छैन, जुनसुकै तनावका कारण पनि हिस्टोरीया हुन सक्छ ।

विवाहको केही वर्षपछि पुरुषहरू आफ्ना श्रीमतीको यौन चाहाना कम भएको भन्ने गर्छन् । उनीहरू परस्त्री गमन गर्न थाल्दछन् । फलस्वरूप परिवार विखण्डनको अवस्था आउने गरेको छ । यसको खास कारण के हो ?

विवाहको पहिलो वर्ष महिलाहरू पुरुषप्रति जति समर्पित हुन्छन्, त्यो समर्पण सन्तान जन्मिएपछि कम हुँदै जान्छ । उनीहरूको ध्यान आफ्नो श्रीमान भन्दा छोरा–छोरी प्रति जान्छ । तर पुरुषले श्रीमतीबाट त्यही व्यवहार चाहान्छ । त्यो नपाएपछि उसले बाहिर आँखा लगाउन थाल्छ । मसँग आउने धेरै समस्या पनि यसैसँग सम्बन्धित छन् ।

पारिवारिक समस्याको मूल जरो कतै न कतै यौनसँग सम्बन्धित हुन्छ भन्ने मलाई लाग्न थालेको छ । नेपालमा एक थरी महिला छन् जसका लागि यौन लाजको विषय हो । तर, अर्काथरी महिला यस्ता पनि छन्, जो खुला रूपमा सेक्सका कुरा गर्छन् र आफ्नो स्तन नै आकर्षणको केन्द्र भन्छन्, यसलाई कसरी लिनुहुन्छ ?

धरै महिलाको लागि यौन लाजको विषय हो, तर लाजको विषय भन्दैमा उनीहरू त्यसलाई प्रकट गदैनन् भन्ने होइन । राम्रो गाजल लगाएर वा चिटिक्क परेर आफ्नो–आफ्नो यौनिकता प्रर्दशन गरिरहेका हुन्छन् । मानिस कुनै न कुनै रूपमा आफ्नो चाहाना प्रकट गरिरहेको हुन्छ । मेरो विचारमा कसैले आखाँमा गाजल लगाउँनु र कसैले आधा स्तन खुला छोड्नुमा खासै भिन्नता छैन । दुबैले बाहिरी मानिसलाई आफुतिर आकर्षित गरिरहेका हुन्छन् ।

यहाँ महिलामात्र हैन, पुरुषले पनि कहिले फ्रेन्चकट दारी पालेर होस् वा आफूलाई सफाचट् राखेर होस् आफ्नो यौनिकता प्रदर्शन गरिरहेकै हुन्छन् । आजको तपाईंको पत्रिका सबैले पढ्छन्, किन ? किनभने सबैलाई थाहा छ, यहाँ कुनै न कुनै रूपमा आफ्ना मनभित्रका कुण्ठा, समस्या वा गोप्य कुरा राखिएका हुन्छन् । यौन भनेकै यस्तो कुरा हो । जो कसैले प्रकट गरोस् या नगरोस्, सबैको आवश्यकताको कुरा हो, प्रकट गर्ने तरिका मात्रै फरक हो । रेखा थापाले कम बस्त्र लगाउँछिन् । यसकारण उनी सबैभन्दा बढी यौन इच्छा भएकी महिला हुन् र गाउँले युवती लजाउँछिन् त्यसैले उनमा यौन इच्छा छैन भन्ने होइन ।

यति हुँदाहुँदै पनि नेपालीहरू किन हिप्पोक्रियाट भएका ?

किनभने हामीमा यौनका विषयमा शिक्षा नै भएन । आमाले हुर्कदै गरेकी छोरीलाई, बुबाले उमेर बढ्दै गएको छोरासंग यौनका बारेमा खुलेर कुरा गरेनन् । उनीहरूले यसलाई लाजको विषय भने । शिक्षक–शिक्षकाले पनि यसलाई गोप्य भनिदिए । यसरी जोवाट यौनका विषयमा खुलेर कुरा आउनु पर्ने हो, उनीहरूबाट नै गलत भनेर लान्छना लगाएपछि विचार यौन कलंकित हुने नै भयो । म सभ्य छु भन्नेहरूले यसलाई नराम्रो भन्न बाध्य भए । यो हाम्रो शिक्षाको दोष हो ।

अहिलेको नयाँ पुस्ता घरमा यौनलाइ गलत भनेको सुन्छ, तर इन्टरनेट र साथिभाइका माध्यमबाट सबैकुरा सिकिसक्छ । यस्तो अवस्थालाई कसरी मिलाउने ?

यो गम्भीर अवस्था हो । बाहिरबाट आएको ज्ञान खराब हुन सक्छ । घरबाट, विद्यालयबाट उचित तवरले यसलाई सिकाउँदै लैजाने हो भने मानिसले सही ज्ञान पाउँछ । नत्र विकृत व्यक्ति जन्माउँछ । धेरै वर्षअघि हामी केही मनोवैज्ञानिकहरूले थाइल्याण्डमा यही विषयमा चर्चा गरेका थियौ । अहिले त्यो अवस्था प्रत्येक दिन बढिरहेको छ ।