काठमाडौं । सन् २०१९ को अन्तिम दिन डिसेम्बर ३१ मा नेपाल पत्रकार महासंघले सन् २०१९ मा प्रेस स्वतन्त्रताको अवस्थाबारे तयार गरिएको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ । उक्त प्रतिवेदन अनुसार नेपाली पत्रकारिताका लागि यो वर्ष सुखद रहेन ।

नेपाल पत्रकार महासंघको सञ्चार अनुगमन इकाईमा अभिलेख भएअनुसार सन् २०१९ मा प्रेस स्वतन्त्रता हननका ५० घटना भएका छन् । जसमा ७६ जना पत्रकार र एक सञ्चार संस्था पीडित भएका छन् । जसअन्तरगत मकवानपुरका पत्रकार मनोहर ढकालको हत्या भएको छ । पत्रकार आक्रमणका १५ वटा घटनामा १७ जना पत्रकार तथा एक सञ्चारसंस्था पीडित भएका छन् भने ११ जना पत्रकारमाथि दुर्व्यवहार भएको छ ।

१० वटा धम्कीका घटना भए भने सातजना पत्रकारलाई पक्राउ गरी मुद्दा चलाइएको थियो । यस्तै अल्पकालीन पत्रकार पक्राउका तीनवटा घटना भएकोमा १९ जना पत्रकार पीडित भए । पत्रकारको पेसागत असुरक्षाको एक, पेसाबाट विस्थापन एक र समाचार संकलनमा अवरोधको एउटा घटना भएको छ । सन् २०१८ मा प्रेस स्वतन्त्रता हननका ५८ वटा घटना भएका थिए ।

यस वर्ष स्वतन्त्रता हननका घटनामा कमी आए पनि प्रेस स्वतन्त्रता उपभोगको दृष्टिले सुखद् रहेन । राजनीतिक परिवर्तनपछि पनि राज्य र गैरराज्य पक्षबाट पत्रकारमाथि दुर्व्यवहार गर्ने, धम्की दिने र हत्या गर्ने प्रवृत्ति भने अझै रोकिएको छैन । पत्रकारले निर्वाध र स्वतन्त्ररूपमा प्रेस स्वतन्त्रताको उपभोग गर्ने वातावरण नबनेको महासंघको ठहर छ ।

समाचारको स्रोतसँग सम्पर्क रहेको आधारमा पत्रकारलाई पक्राउ गरी मुद्दा चलाउने प्रवृत्ति यस वर्ष बढेको छ । पत्रकारमाथि घटेका यी घटनाले सरकार प्रेसप्रति अनुदार रहेको स्पष्ट हुन्छ । मुलुकमा संघीयता आएसँगै प्रेस स्वतन्त्रताको स्थिति थप बलियो हुनुको साटो तीनै तहका सरकारबाट कानुन बनाउने काम भएसँगै प्रेस स्वतन्त्रतालई संकुचन पार्ने कानुन बन्ने शंका बढेको छ ।

कतिपय प्रदेश सरकारले बनाएका मिडियासम्बन्धी कानुन प्रेस स्वतन्त्रतालाई संकुचन गर्नेगरी बनेका कारण महासंघको आपत्तिपछि संशोधनका क्रममा छन् । महासंघ राज्यका तीनै तहबाट बन्ने कानुनहरू मिडियामैत्री बनाउन महासंघले माग गरेको छ ।