बाँके । विगतमा शैक्षिक क्षेत्रमा विकृति बढ्दा त्यसविरुद्ध आन्दोलन चर्काउँदै प्रभावकारी भूमिका खेलेका विद्यार्थी संगठनहरू अहिले तै चुप मै चुपको अवस्थामा छन् । अहिले उनीहरू मौन बस्दा निजी शैक्षिक संस्थामा विकृतिका चाङ बढेको विश्लेषण यस क्षेत्रका अगुवाहरूले गरेका छन् ।

आमविद्यार्थीको हकहितका नाममा गठन भएका विभिन्न विद्यार्थी संगठनहरू आफ्नो उद्देश्यबाट विचलित हुन थालेका छन् । शैक्षिक क्षेत्रमा व्यापक ठगी र विकृति बढिरहेको बेला खबरदारी गर्नुपर्नेमा विद्यार्थी संगठनहरू मौनता साँधेर बसिरहेका छन् ।

नयाँ शैक्षिकसत्र सुरु हुनै लाग्दा निजी तथा सरकारी विद्यालयहरूले मनपरी अवैध शुल्क असुली रहेका बेला विद्यार्थी संगठन तैं चुप मंै चुप अवस्थामा छन् । निजी र सामुदायिक विद्यालयमा तोकिएको भन्दा २० देखि ३० प्रतिशत शुल्क वृद्धि, मेडिकल कलेजभित्रको विकृति, निजी शैक्षिक संस्थामा सिन्डिकेट लगायतका विषय सार्वजनिक भइरहँदा पनि विद्यार्थी संगठनहरू मौन भएका छन् ।

विद्यार्थीको हकहितमा लाग्नुपर्ने जिम्मेवारी लिएका विद्यार्थी संगठनहरू विद्यार्थीप्रति संवेदनशील नभएको विद्यार्थीहरू बताउँछन् । विद्यार्थी संगठनहरूले विद्यालयभित्रको आन्दोलनको मुद्दा उठाए पनि बार्गेनिङ गर्दै सम्झौतामा टुंग्याउने गरेको विद्यार्थीहरूको गुनासो छ । निजी विद्यालयले त शुल्कदेखि पोशाक र पाठ्यपुस्तकमा समेत सिन्डिकेट नै लागू गरेको विद्यार्थी बताउँछन् ।

एक विद्यार्थीका अनुसार शैक्षिक संस्थालाई यसरी व्यवसायी संस्था बनाउने हो भने अब धेरै विद्यार्थी निजी छोडेर सामुदायिकमा भर्ना हुनुको विकल्प देखिदैन । अखिलका अध्यक्ष मोहित शाहले यस बिषयमा आफूहरूले बारम्बार कुरा उठाएपनि सम्बन्धीत निकायलले ध्यान दिन नसकेको बताए ।

उनले शिक्षा कार्यालयसँगै प्याब्सन र एनप्याब्सन लगायतका शैक्षिक संस्थासँग आबद्ध निकाय गम्भीर हुनुपर्नेमा जोड दिए । ‘हामीले दीर्घकालिन समस्याको समाधान खोजिरहेका छौं,’ अध्यक्ष शाहले भने, ‘तर, अहिले हिजोको जस्तो अवस्था छैन, विद्यार्थी संगठनभन्दा पनि स्थानीय तहले यस बिषयमा बढी चासो लिएर अघि बढ्नुपर्छ ।’

नेविसंघका अध्यक्ष पूर्ण आचार्यका अनुसार विद्यार्थी संगठन बिचौलिया उत्पादन गर्ने थलो नभएको बताए । शिक्षामा माफियाकरण बढ्दै गएकोले शिक्षामै यस्ता समस्या देखिएका यसले विद्यार्थी मर्कामा परेको उनको बुझाई छ । विद्यार्थी संगठन साच्चै नै कमजोर देखिएको शिक्षाविद् डा. मनप्रसाद वाग्ले बताउँछन् ।

शिक्षा क्षेत्रमा देखिएका विकृति अन्त्य गर्न विद्यार्थी संगठन सक्रिय भएर लाग्नुपर्ने आवश्यकता उनले औंल्याएका छन् । विद्यार्थी संगठनले निजी विद्यालयको नियमन र निगरानी गर्नुपर्ने देखिएको उनी बताउँछन् । अखिल अध्यक्ष शाहका अनुसार बाँकेमा विभिन्न राजनीतिक दल आबद्ध करिब आधा दर्जन पाटी निकट विद्यार्थी संगठनहरू सक्रिय छन् ।

कम शुल्कमा बोर्डिङ स्कुलको भन्दा राम्रो शिक्षा, भविष्यमा उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि सरकारले दिने छात्रवृत्ति लगायका अवसरले गर्दा कतिपय सामुदायिक विद्यालयमा अहिले विद्यार्थी भर्ना नपाएर फर्किनुपर्ने अवस्था छ । बाँकेका कतिपय निजी स्कुललाई सरकारीसँग प्रतिस्पर्धा गर्न धौ–धौ भएको आदर्श माविका प्रधानाध्यापक राजेन्द्र सापकोटा बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘संस्थागत विद्यालय छोडेर सामुदायिकमा भर्ना हुन आउने विद्यार्थीको चाप हवात्तै बढेको देखिन्छ ।’