काठमाडौं । शेयर लगानीमा स्रोत नखुलेको लगानीलाई थप कडाई हुने भएको छ । नेपाल धितोपत्र बोर्डले ‘सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापमा वित्तीय लगानी निवारण निर्देशिका, २०७४’ बोर्ड बैठकद्वारा पारित गरेकाले शेयर लगानीमा अदृष्य लगानी कडाई हुने भएको हो ।
धितोपत्र सम्बन्धी ऐन, २०६३ र सम्पत्ति शुद्धीकरण (मनी लाउन्डरिङ्ग) निवारण ऐन, २०६४ बमोजिम धितोपत्र व्यवसायमा संलग्न सवैलाई जिम्मेवार बनाई सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापमा वित्तीय लगानीलाई निरुत्साहिततथा नियन्त्रण गर्ने उद्देश्यले बोर्डले सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापमा वित्तीय लगानी निवारण निर्देशिका, २०६९ बनाई लागु गरेकोे थियो ।
तत्पश्चात सम्पत्ति शुद्धीकरण सम्बन्धी ऐनमा संशोधन भएको तथा उक्त ऐनमा भएका महत्वपूर्ण संशोधित व्यवस्थालाई समेटेर बोर्डको उक्त निर्देशिकालाई प्रतिस्थापन गरी ‘सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापमा वित्तीय लगानी निवारण निर्देशिका, २०७४’ बोर्ड बैठकद्वारा पारित गरिएको बोर्डले जनाएको छ । उक्त निर्देशिका २०७५ बैशाख १ बाट लागु हुने निर्णय भएको छ ।
उक्त निर्देशिका लागू भएपश्चात पुँजीवजार तथा वस्तु वजारको क्षेत्रमा हुन सक्ने सम्पत्ती शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापमा वित्तीय लगानी सम्वन्धी जोखिम न्यूनिकरण गर्ने व्यवस्था सुदृढ भई बजारको पारदर्शीता तथा विश्वशनियतामा अभिबृद्धि हुने बोर्डको अपेक्षा रहेको छ ।

उक्त निर्देशिकामा देहायअनुसारका व्यवस्थाहरु रहेका छन् ।
– सूचक संस्थाले आफ्नो कारोबार र व्यवसाय सञ्चालन गर्दा कानुनको पालना र उच्च नैतिक मापदण्डहरुको पालना र अनुशरण गर्नुपर्ने,
– सूचक संस्थाले सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापसम्बन्धी प्रचलित कानु्नको कार्यान्वयन र त्यससम्बन्धी कसूरको अनुसन्धान तथा तहकिकातमा कानुन कार्यान्वयन गर्ने निकायलाई आवश्यक सहयोग गर्नुपर्ने,
– सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापविरुद्धका काम कारबाहीलाई प्रभावकारी रुपले कार्यान्वयन गर्न प्रत्येक सूचक संस्थाले आफ्नो आन्तरिक नीति, आन्तरिक नियन्त्रण प्रणाली तथा कर्मचारीको लागि तालिमको व्यवस्था गर्नुपर्ने,
– सूचक संस्थाले जोखिमको आधारमा आफूसँग कारोबार गरिरहेका तथा गर्ने ग्राहकको पहिचानसम्बन्धी सूचना तथा विवरण राख्ने व्यवस्था लागू गर्नुपर्ने,
– सूचक संस्थाले आफ्नो व्यवसायको सिलसिलामा बेनामी वा काल्पनिक नाममा कुनै पनि खाता खोल्न वा कारोबार गर्न, गराउन नहुने,
– वेनामी वा काल्पनिक खाता खोलिएको वा कारोबार भएको रहेछ भने त्यस्तो खाता वा कारोबार तत्काल बन्द गरी आवश्यक छानबिन गर्नुपर्ने,
– सूचक संस्थाले ग्राहकको सही रुपमा पहिचान तथा सोको सम्पुष्टि भरपर्दो स्रोतबाट प्राप्त कागजात, तथ्याङ्क वा जानकारीका आधारमा गर्नुपर्ने र सो गर्नको लागि आवश्यक मनासिव उपायहरु अपनाउनु पर्ने,
– ग्राहकको पहिचानका सम्बन्धमा पेश गरिएका विवरण तथा कागजातहरु रुजु गर्ने जिम्मेवारी सहित कुनै कर्मचारीलाई तोकी त्यस्ता विवरण तथा कागजातहरुको आधिकारिकता निजबाट रुजु गराई राख्नुपर्ने,
– ग्राहकको पहिचान तथा जाँच गर्दा जोखिममा आधारित भएर गर्नुपर्ने,
– एक दिनमा पटक पटक वा एकै पल्ट १० लाख रुपैयाँभन्दा वढिको कारोवारको जानकारी वित्तीय जानकारी इकाईमा दिनुपर्ने,
– शंकास्पद कारोवारसम्वन्धी प्रतिवेदन वित्तीय जानकारी इकाईमा अनिवार्य दिनुपर्ने,
– सूचक संस्थाले ग्राहकसँग व्यावसायिक सम्बन्ध स्थापना गर्दा वा कारोबार गर्दा बृहत् ग्राहक पहिचान सम्बन्धी उपयुक्त उपायहरु अपनाउनु पर्न ेइत्यादि व्यवस्थाहरु उक्त निर्देशिकामा समाविष्ट छन् ।