डडेल्धुरा । जिल्लाका विभिन्न स्थानमा खानेपानीका लागि प्राचीनकालीन, धार्मिक तथा ऐतिहासिक कुवाको सरंक्षणमा स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि लागिपरेका छन् । सुक्खा मौसमको शुरुवातसँगै जिल्लाका विभिन्न स्थानमा पानीका मूल सुक्ने समस्या बढ्दै गएकाबेला स्थानीय जनप्रतिनिधि भने कुवाको संरक्षण र संवद्र्धनमा जुटेका हुन् ।
अजयमेरु गाउँपालिका–४ चिपुर र ५, ६ देवलका विभिन्न गाउँमा रहेका कुवालाई पानीका लागि मर्मत गरिरहेको चिपुरका दिनेश भाटले बताए । अन्य मूल सुक्न थालेपछि गाउँमा पानीको समस्या हुन नदिन परापूर्वकालमा निर्माण भएका कुवालाई संरक्षण गरी धार्मिक महत्वलाई समेत जोगाउन गाउँपालिका लागिपरेको अजयमेरु गाउँपालिकाका प्रशासनिक अधिकृत खेमराज पौडेलले बताए ।
जिल्लाभरि पुरानो कला र शैलीमा निर्माण भएका कुवामा मौसम अनुकूलको पानी आउने र तिनीहरुको संरक्षण मर्मत सम्भार गर्न सके दूरदराजका गाउँमा पानीको हाहाकार नहुने नवदुर्गा गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष डम्बरी ओली बताउँछन् । हिउँदमा तातो पानी र गर्मीमा चिसो पानी पाइने भएकाले सधैँ कुवाको पानी प्रयोग गर्ने गरेको अजयमेरु गाउँपालिका–१ का वडाध्यक्ष दत्तिसिंह भण्डारीले जनाए ।
वडा तथा गाउँपालिकाको थोरै बजेटले पनि कुवा मर्मत गर्न सकिने भएकाले जिल्लाभरि रहेका कुवाको जगेर्ना गरिनुपर्ने स्थानीयवासीको माग छ । खानेपानीका योजना लागू हुनुभन्दा पहिले सबैले पानीका लागि कुवा नै प्रयोग गर्दै आएका छन् । पछिल्लो समय गाउँमा खानेपानी योजना आएसँगै कुवा जीर्ण बन्दै गएका छन् ।
अजयमेरु गाउँपालिकाका कतिपय स्थानका कुवा लोप भएका छन् । अहिले जीर्ण अवस्थामा रहेका कुवाको संरक्षण गर्न शुरु गरिएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष उमेश भट्टले बताए । जिल्लाका विभिन्न गाउँमा निर्माण गरिएका खानेपानीका योजना वर्ष्दिन नपुग्दै मूल सुकेरजाने समस्या देखिएपनि सदियौँदेखिका कुवा मर्मत नहुँदा जीर्ण अवस्थामा छन् ।
भागेश्वर गाउँपालिकाको रुपाल भागेश्वर र बगरकोटका गाउँमा रहेका कुवा संरक्षणका लागि काम अगाडि बढाइएको गाउँपालिकाकी अध्यक्ष कौशिला भट्टले बताइन् । पानी सधैँ पाइने भएकाले कुवा संरक्षण जरुरी रहेको उनको भनाइ छ । जिल्लाका रुपाल, भागेश्वर, समैजी, अजयमेरु, कोटेली, नवदुर्गा, देवल, भद्रपुर र अमरगढी नगरपालिकाभित्र कुवा जिर्ण अवस्थामा छन् ।