बाँके जिल्लामा कटान र डुबान नियन्त्रण गर्नका लागि राप्ती नदीमा पक्की तटबन्ध निर्माण गर्न पहिलो पटक भारत सरकार सहमत भएको छ ।
भारतीय पक्षले बाँकेको राप्ती नदीमा ४२ किलोमिटर लामो पक्की तटबन्ध निर्माण गर्न सहमत भएर १० अर्ब ४४ करोड ८० लाख रुपैयाँ अनुदान दिने भएको छ । करिब डेढ दशकदेखि सो तटबन्ध निर्माणका लागि नेपालले भारतसँग माग गर्दै आए पनि विभिन्न समय र चरणमा गरिएको छलफलपछि अहिले आएर सहमत भएको हो ।
हालै काठमाडौँमा सम्पन्न भएको भारत र नेपालका सिँचाइ विभागका उच्च अधिकारीको १४ औँ संयुक्त बैठकमा सोबारेमा सहमति भई अनुदान बजेटसमेत उपलब्ध गराउने निर्णय भएको जनताको तटबन्ध कार्यक्रमले जनाएको छ । उनले तटबन्ध निर्माणपछि नदी वरिपरिका हजारौं नागरिकको जीवन सुरक्षित हुने बताए ।
जनताको तटबन्ध कार्यक्रम फिल्ड कार्यालय नम्बर ६ लमहीका प्रमुख जितबहादुर थापाले बाँकेको राप्ती नदीमा ४२ किलोमिटर पक्की तटबन्ध बनाउन भारत सहमत भएको बताए । नेपाली टोलीको तर्फबाट बैठकमा सहभागी भएका थापाले पक्की तटबन्ध बनाउन यसरी पहिलो पटक भारतलाई सहमत गर्न सक्नु निकै उपलब्धिमूलक रहेको जनाए ।
लामो छलफलपछि राप्ती नदीको दुवैतिर ३५ किलोमिटर पक्की र सात किलोमिटर माटोको तटबन्ध गरेर ४२ किलोमिटर निर्माण गर्न भारतीय पक्ष सहमत भएको फिल्ड कार्यालयका प्रमुख थापाले बताए । थापाका अनुसार सहमतिपछि पक्की तटबन्ध बनाउन भारतले बजेट स्वीकृत गरेको हो ।
फिल्ड कार्यालयका प्रमुख थापाका अनुसार तटबन्धन बनाउन नेपाली प्राविधिक टोलीले डीपीआरसहित १२ अर्ब ९७ करोड रुपैयाँको बजेट पेस गरेको थियो । तर दुई अर्ब ५३ करोड रुपैयाँ कटौती गर्दै निर्माणमा सघाउन भारत सहमत भएको थियो । नेपाल–भारत सीमा क्षेत्रमा पर्ने बाँकेको होलिया नजिकको पिलर नं.५४ बाट तटबन्ध निर्माण गर्ने योजना छ ।
डुडुवा गाउँपालिका–१ देखि उत्तर–पश्चिम कचनापुर र उत्तर–पूर्व बिनौनासम्म गरी ४२ किलोमिटरमा तटबन्ध निर्माण हुनेछ । सो तटबन्ध पाँच वर्षभित्र निर्माण गरिसक्ने सहमति पनि बनेको छ । पक्की तटबन्ध निर्माणका लागि नेपालले एक अर्ब रुपैयाँ लगानी गर्नुपर्ने सहमति भएको प्रमुख थापाले बताए ।
दुवै देशका सम्बन्धित अधिकारी संलग्न रहेको सब–कमिटीको बैठक भदौ ६ गते काठमाडौँमा बस्ने पत्र आइसकेको जनाउँदै प्रमुख थापाले सो बैठकमा तटबन्धबारे अन्तिम निर्णय गरेर केही महिनापछि हुने १५ औँ उच्चस्तरीय संयुक्त बैठकमा पेस गर्ने र त्यसलगत्तै ठेक्का प्रक्रियामा जाने बताए ।
भारतले सीमानजिकै बनाएको लक्ष्मणपुर बाँध, २२ किलोमिटर लामो कलकलवा तटबन्ध र अग्लो सडकका कारण पानीको बहाव रोकिँदा बर्सेनि बाँकेको ३० हजार हेक्टर नेपाली भूमि डुबानमा पर्दै आएको छ । डुबानका कारण हरेक वर्ष चार हजार ५०० घरपरिवारका करिब २७ हजार ७५० नागरिक प्रभावित हुने गरेका छन् ।
दुई देशबीच उच्चस्तरीय भ्रमणमा पनि बाँकेको डुबान समस्या छलफलको मुद्दा बन्ने गरेको थियो । अहिले आएर भारतीय पक्षले समस्या समाधानमा चासो देखाएको छ । तटबन्ध निर्माणपछि लामो समयदेखि कटान र डुबानको जोखिममा बस्दै आएका नागरिकको जीवन रक्षामा सहयोग पुग्ने लक्ष्मणपुर बाँधपीडित सङघर्ष समितिका अध्यक्ष जगदीशबहादुर सिंहले बताए ।
सत्यपाटी । बाँके ।